Enflasyon oranları ülkemizde daima gündemde kalmayı sürdüren ekonominin kanayan yarası olmayı başaran can sıkıcı bir olaydır ülkemiz için. Özellikle son dönemde oldukça yükselen enflasyon oranları beraberinde zamları da getirmiştir. Ülkeler enflasyon oranlarını kontrol altında tutabilmek için çeşitli uygulamalar geliştirmişlerdir. Bir çok gelişmiş ülke enflasyon oranlarını yükseltmeye çalışırken ülkemizde ve gelişmekte olan ülkelerin bir çoğunda ise enflasyon oranları aşağıya çekilmek istenmektedir.
Enflasyon Nedir ?
Para ile satın alınan tüm ürün ve hizmetlerde yaşanan fiyat artışlarına ya da fiyat azalışlarına enflasyon denir. Aylık ve yıllık enflasyon oranları olmak üzere 2 şekilde açıklanır. Bir ülkede enflasyon oranının gerçekçi olması önemlidir. Enflasyon oranları piyasanın genel düzeyinde yaşanan pahalılık ve zam durumunu ya da herşeyin daha da ucuzladığını gösterir. Pazarda ve piyasalarda yaşanan zam artışları, devletin ödemekte olduğu maaşlara mutlaka yansıtılır. Enflasyona bağlı olarak alınan birtakım kararlar böylece ekonomide bir denge unsuru haline gelir.
Enflasyon sadece pazar tezgahlarında yer alan ürün fiyatlarından hesaplanmaz. Hesaplama içerisinde gıda ve içecek ürünleri, tütün ürünleri, giyim ve ayakkabı ürünleri, konuta bağlı harcamalar, ev eşyaları, sağlık harcamaları, ulaştırma harcamaları, haberleşme harcamaları, eğlence ve kültür harcamaları, eğitim giderleri, lokanta ve otel harcamaları, çeşitli giderler olmak üzere toplam 12 başlık altında hesaplanmaktadır.
12 başlık altında 2018 güncel verilerine göre toplam 407 alt başlık bulunmaktadır. Söz konusu 407 alt başlık, aklınıza gelebilecek tüm giderleri kapsıyor. Bebek bezinden oyuncaklara, diş dolgu ücretinden stor perde fiyatlarına, gömlekten kolaya birçok şey hesaplamaya dahil ediliyor.
Enflasyon Nasıl Hesaplanır?
Enflasyon rakamları Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan araştırma ve çalışmalardan sonra açıklanmaktadır. TÜİK aylık ve yıllık enflasyon rakamlarını doğru olarak açıklamakla görevlidir. Enflasyon oranları yüzdelik (%) dilimlerle açıklanır. TÜİK verileri açıklarken TÜFE ve ÜFE olmak üzere hem tüketici açısından hem üretici açısından durum değerlendirir. Tüketici fiyat endeksi ve üretici fiyat endeksi ayrı ayrı hesaplanarak enflasyon rakamları belli olur.
Enflasyon, bir önceki ay ile mevcut ay arasında yaşanan hayat pahalılığı farkını yansıtır. Örneğin önceki ay enflasyon oranı %20 iken mevcut ayda oran %22 olmuşsa enflasyon artmıştır; %15 olmuşsa düşmüştür.
Her yıl aralık ayı sonunda, o yıla ait tüm ayların enflasyon oranları belli olduğundan yıllık enflasyon oranı hesaplanır. Yıllık enflasyon oranı kıyaslanırken bir önceki yıla göre kıyas yapılır.
Enflasyon oranları hesap edilirken her kalemin belli bir yüzdesi alınır. Hangi kalemlerin yer alacağı ve yüzdelerin ne olacağı, Uluslararası anlaşmalara sadık kalınarak oluşturulur.
Enflasyon Oranları Neye Göre Ölçülür ve Yüzdeleri Nelerdir?
Enflasyon kalemleri ve yüzdeleri aşağıdaki gibidir. Kalemler altında birçok alt ürün kalemi yer almaktadır (yaklaşık 407 tane). Yasalar çerçevesinde zaman zaman değişikliğe uğramaktadır. İşte kalemler:
Gıda ve alkolsüz içecekler (%23.03)
Alkollü içecekler ve tütün (%5.14)
Giyim ve ayakkabı (%7.21)
Konut (%14.85)
Ev eşyası (%7.66)
Sağlık (%2.64)
Ulaştırma (%17.47)
Haberleşme (%3.91)
Eğlence ve kültür (%3.39)
Eğitim (%2.67)
Lokanta ve oteller (%7.27)
Çeşitli mal ve hizmetler (%4.76)
Bir yanıt bırakın